Dowrlabmow Victoria (yeth Lozi: Mosi-oa-Tunya, "An mog hag a daren"; yeth Tonga: Shungu Namutitima, "Dowr Bryjyon") ew dowrlam war an Dowr Zambesi en Afrika Soth. Pederys ew avel onan a dhowrlabmow brassa an Bes dre reson a'y lester (1708m – 5604 tros-hes). Desedhys ew war an or tredh Zambi ha Zimbabwe. Apoyntys veu avel Ertachva an Bes UNESCO en 1989, an udnik ertachva en Zambi hag onan a bymp en Zimbabwe.
David Livingstone, an gannas eglos ha hwithrer tiryow a Alban, o an kensa European dhe vires ort an dowrlam en 1855. A-dhesempis ev a’n henwis rag enora Meternes Viktorya, bes kebmyn ew an hanow Lozi Mosi-oa-Tunya ha’n Rol Ertachvaow an Bes a ajon an dhew hanow.
Nag ew Dowrlabmow Victoria an dowrlam uhella e’n Bes, na’n ledanna naneyl, bes aswonys ew avel an dowrlam brassa e’n Bys, drefen y lester (1708m) hag uhelder (108m – 354 tros-hes). Enjei diwweyth uhelder Dowrlabmow Niagara en Amerika North ha moy es diwweyth aga lester. Diskargans an ryver a wra varya polta, gen seson glawek tredh mis Du bys mis Ebrel, ha seson segh rag remenat an vledhen. Ma ewon a’n dowrlam ow terevel dhe uhelder moy es 400m, terweythyow diwweyth hedna, gweladow dhort 50km ha moy. An liv leha (dalleth mis Du) ew degves radn a’n liv moyha (dalleth mis Ebrel). Ma prederow bos chanj an ayredh owth ynkressya an varyans ma.
En-dadn an dowrlam ema kevres a geynansow usys gen an dowr lebma thera gwanderow e’n karrygi (torvaow en basalt dre vras). Anjei a hembronk ygam-ogam drefen an dowr dhe dhisplegya unn dorva wosa hy ben. Lemmyn usys yns i rag sportow aventur, kepar ha skathow klos dowr gwyls, lamma bunjee ha kayakya.
Cecil Rhodes ha’y ‘Kowethyans bretennek-Afrika Soth’ a vynnas efani rewl an emperoureth vretennek pella dhe’n north, ha dhe wul hedna, ev a restras derevyans a for' kledhren dhort Cape Town dhe’n dowrlam en 1905, dres pons pur ogas dhe’n dowrlabmow, hag erbydn 1909 mar bell avel Repoblek Werinel Kongo belgek e’n north. Derevys veu ostel en 1904, an Victoria Falls Hotel, awos tornyji dhe dhalleth dos dhe weles an tednvos. Bys dhe dhiwedh an 1990ow, a-dro dhe 400,000 a dus pub bledhen a wre vysytya an teller, an brassa radn anodhas war du Zimbabwe. A-dhia an termyn na, kaletterow politek en Zimbabwe a styr dell wra le a dus mos dhe’n ostelyow ena ha moy dhe’n ostelyow en Zambi.
Desedhys ew dew bark kenedhlek bian ogas dhe’n dowrlabmow. Anjei a gomprehend olifanses, jirafes, lewyon, bualyon Afrika ha gaverewiges.
